Page 13 - Fen Bilimleri Dergi-7

Anadolu’da bulunan Türkmen Beyleri nişanlarında ve düğünlerinde altın ve ziy-
bulundukları bölgelerde bağımsızlıkları- netin çok önemli bir yeri vardır. Oğlan
nı ilan etmeye başlamış, Menteşeoğulları tarafı; kızın kardeşlerine, akrabalarına ve
Beyliği de Muğla ve çevresinde bir beylik yengesine kıyafetler alır çünkü düğünde
sürecine girdiğinde, Konya - Kayseri ve kardeş, akraba ve yengenin çok önemli
Anadolu’nun diğer bölgelerinden de ya- bir yeri vardır.
pılan göçler ve yerel Yörük Türkmenlerle
birlikte bir siyasal yapıya bürünmüştür. Düğün, oğlan evinde bayrak dikilmesi ile
başlardı. Kızın yanında, Isparta ve çev-
Muğla Yörüklerinin bir bölümünün kış- resi Yörüklerinde devam eden Ahiretlik
lağı Gökova Bölgesi, bir bölümünün ise adı verilen birinci derecede arkadaşları
Milas Bölgesi olmuştur. Benim de men- bulunurdu. Erkek tarafında da Bayrak-
subu olduğum Milas Avşar Yörükleri de tar, düğünde öndedir ve bu kişiler düğün
1950’li yıllarda gerek iklime ve gerekse süresinde de gelin ve damadın yanından
de hayvanlarının durumlarına göre dağ- hiç ayrılmazlardı. Kız evinde kına gece-
lar ve ovalar arasında gidip gelmişlerdir. si yapılırken bir yandan da oğlan tarafı,
1950’lerden itibaren köylüye dönemin davul ve zurnalar eşliğinde kız evine kına
iktidarı tarafından toprak dağıtılınca Yö- yakmaya giderdi. Kız evinden yüzü alla
rükler, tarımsal faaliyetlere yönelmeye ve örtülü olarak çıkarılan gelin, ata bildirilir-
dolayısıyla da yerleşik kültüre adapte ol- di. Çeyizler de yükletilip oğlan evine gö-
maya başlamışlardır. türülürdü. Oğlan evine götürülen gelinin
yollarına çocuklar tarafından sık sık ipler
Yörüklük; bir yaşam tarzı olarak folklo- gerilir, iplerin açılması için çocuklara he-
runda, düğün-derneklerinde, ekonomik diyeler verilirdi. Gelini, güveyin evi önün-
etkinliklerinde, hayatını kolaylaştıracak de yengeleri attan indirirdi. Günümüzde
her alanda izlerini halen taşımaktadır. bu gelenek Bodrum ve çevresinde deve-
Yörüklerin, hayvancılığa bağlı olarak el lere yüklenen çeyizlerle birlikte “ağırlık”
dokuma kilim ve halılarında da bu izle- adı altında devam etmektedir. Geçmişte,
ri görmek mümkündür. Bugün Milas ve gelin attan inmeden önce güveyin yakın
belli köylerinde el dokuma halılarında akrabalarından biri gelinin başına üzüm,
Yörük kültürü motiflerini, hayvan ve bitki şeker, arpa, buğday, para gibi şeyler ser-
figürlerini, hayattaki zorluklarını nakşet- perdi. Bu gelenek de hala Milas ve çevre-
melerini görmek çok mümkün. sindeki düğünlerde de devam etmektedir.
Evin avlusuna girmeden önce gelin ara-
Yörük Düğünleri cının önünün kesilip araçtan indirilmesi,
Yörüklerin düğünleri, eğlenceleri hayat- damadın arkadaşlarının damada yumur-
larında büyük öneme sahiptir. Geçmişten ta pişirtmesi de ayrı bir anlam taşıyor ve
gelen kültürel zenginliğin izlerini bir bir kendi düğünümüzde de bunu yaşamış
görebilirsiniz. Kendi aralarında ilk görüş- bir kişi olarak gelin aracının etrafında 7
meyi yapan ya da uzaktan uzağa birbirle- defa dönüp arpa, buğday, şekerleri gelin
rine bağlı olan kız ve erkek, durumu aile- aracının üstüne serptiğim gün, dün gibi
lerine bildirirler. Tabii ki kız, bu durumu aklımda hâlâ. Tabii ki bu bir felsefe; pi-
annesi ile paylaşmayı daha çok tercih ede- şirtilen yumurta, acaba damat gelin hasta
cektir. Yörük ailesi kendisine uygun bul- olduğunda bir yumurta bile pişirebilecek
duğu ailenin kızına dünürcü olarak gider mi, mantığını barındırmakta; aracın üze-
ve genellikle de perşembe günleri seçilir. rinde serpilen arpa, buğday bereket ve
Olumlu cevap alınırsa kız evinde kahve çoğalmayı, şekerler ise tatlı huzurlu bir
içilir ve düğün öncesi hazırlıklar başlar. aileyi temsil etmektedir. Gelin, oğlan evi-
Kız istemeden sonra şerbetler ve tatlılar ne ineceği sırada oğlan babası davet edi-
eşliğinde kız ve oğlan evi arasında tepsi- lir geline hediye verir veya vaat ederdi.
ler gider gelir, aileler arasındaki törenle Kaynana ve diğer yakınlar da geline çeşitli
sözler kesilir, nişanlar takılır. Yörüklerin hediyeler verirlerdi. Gelin, oğlan evine in-

13