Page 12 - fenbilimleri dergi sayı-4

FELSEFE

“Ben gerçek ile evliyim!”

Hypatia

A ntik Çağ’da parlayan bir bilim kadını, mate- dövüşürler. Hatta boş inançlar uğruna daha

matikçi ve felsefeci Theon’un kızı, filozof, ma-
fazla dövüşürler çünkü boş inanç öylesine
tematikçi ve astronom: Hypatia! elle tutulmazdır ki çürütülmesi neredeyse
olanaksızdır.” diyecek kadar gerçeğe bağlı
Adem AYGÜN Büyük İskender tarafından Mısır’da kurulan olan Hypatia, hiçbir dogma düşünce ve dini
Avcılar Fen Bilimleri Temel Lisesi
Müdür Yardımcısı kültür şehri İskenderiye’de MS 370’te doğdu. benimsemiyordu. Hypatia, kendini yeni-Pla-
Devasa kütüphaneleri, müzeleri ve üniversi- tonculuk denen bir düşünce okulundan sayı-
teleriyle Mısırlıların, Yunanlıların ve Yahudi- yordu. Bu düşünceler, Hristiyanlığın görüşle-
lerin yaşadığı Roma İmparatorluğu’nun bilim riyle ters düşüyordu. Tam da bu zamanlarda
şehirlerinden İskenderiye’de, babası Theon İskenderiye’de Hristiyanlığın baskın gücü,
tarafından mükemmel bir şekilde yetiştirildi. Piskopos Cyril tarafından iyice hissettirilme-
O dönemde kadınlara biçilen rol yerine şiir, ye başlanmıştı. Önündeki önemli engellerden
felsefe, din, astronomi ve matematik alanla- biri İskenderiye Kütüphanesi ve Müzesi, bir
rında en iyi şekilde eğitim gören Hypatia; ar- diğeri ise İskenderiye Müzesi’nin onaylanmış
tık iyi bir filozof, iyi bir astronom ve harika kadın üyesi Hypatia’dır. Eğer Piskopos Cyril,
bir matematikçiydi. Theon, kızını sanat ve bilimin ışığında ilerleyen Hypatia’yı ve fikir-
sporla da besledi. lerini yıkarsa hâkimiyet bir elde toplanacaktı:
Hristiyanlık! İncil’den ayetler
Sonraları Roma ve Atina’da eğitimini tamam-
layan Hypatia İskenderiye’de ders vermeye -“Kadın, sükûnet ve tam bir uysallık içinde
başladı. Antik Çağ’ın son döneminin özgür öğrensin.
düşünceyi savunan en etkili bilgini Hypatia,
artık sevilen bir öğretmen ve ilgi odağıydı. Kadının öğretmesine, erkeğe egemen olması-
Öyle ki güzelliği ile de büyüleyen Hypatia, na izin vermiyorum; sakin olsun.
kendisine gelen evlilik tekliflerini “Ben ger-
çek ile evliyim.” diyerek reddederken bilime Çünkü önce Adem, sonra Havva yaratıldı; al-
ve gerçekliğe olan tutkusuna sadık kalıyordu. datılan da Adem değildi, kadın aldatılıp suç
“Masallar masal diye, efsaneler efsane diye işledi.” (1 TİMOTEOSA 2/11,12,13)
anlatılmalıdır. Boş inançları ‘gerçek’ diye öğ-
retmekten daha korkunç bir şey olamaz. Ço- - ile karalamaya, itibarsızlaştırmaya başlanan
cuk aklı bunları kabul eder ve çocuk yanlış Hypatia, arkasına aldığı dinî gücü kullanmak-
şeylere inanır. Bu yanlış inançlardan arınmak ta tereddüt etmeyen Piskopos Cyril’ in örgüt-
çok zor olur, uzun yıllar alır. İnsanlar boş lediği bir grup keşiş tarafından MS 415’te
inançlara bir gerçekmiş gibi inanıp uğruna Hypatia, ders verdiği üniversitenin önünden

12