Page 29 - Fen Bilimleri Dergi-6

süs, posta güvercinleri, makaracı
ırklar, taklacılar, Adana güvercin-
leri, baska, bango, azman güvercin-
leri, dönücü güvercinler, yüksek uçucu
güvercinler, çember dövücü güvercinler,
ötücü güvercinler, Diyarbakır güvercin-
leri, Selçuklu güvercinleri ve yabancı ırk
güvercinler. Elbette tüm bu ırkların için-
de de ayrı özelliklere sahip güvercinler oyun (çember
var. Tüm dünyada tutku halinde yapılan dövme hare-
güvercin yetiştiriciliği, günümüzde kuru- keti) genellikle
lan derneklerle kuş besleyenler arasında erkek kuş tarafın-
profesyonelleşmeyi ve paylaşımı da art- dan sergilenir.
tırmıştır. Ulusal ve uluslararası düzeyde Nadir olarak dişi
düzenlenen yarışmalarla ırkların en iyileri güvercinlerin de
seçilmekte ve güvercinler hak ettikleri oyun yaptığı gözle-
itibarı görmektedirler. nebilir. Bu hareket-
ler, dişinin yumurtlama
Uzun mesafe uçucu olan güvercinler, öncesinde büyük bir artış
yüzlerce kilometre mesafelerden bırakıl- gösterir. Ülkemizde başka
dıklarında tekrar yuvalarına dönerler. Bu hiçbir güvercin ırkında bulun-
kuşlar için son derece profesyonel yarış- mayan bu davranış şekli, gerçekten
lar düzenlenmektedir. çok ilginçtir. Önce erkek kur yaparak
dişiye doğru yaklaşır. Kabararak dişisi-
Taklacılar ülkemizde Mardin olarak bili- nin etrafında döner. Sonra tam dikine
nirler ve uçarken takla atarlar. Özellikle birden havaya doğru hızla fırlar. Bu fır-
gökyüzünde yuvalarının bulunduğu çatı/ lama sırasında yerden yarım metre ile
ev üzerine geldiklerinde havada asılı kala- iki metre arasında yükselir ve dişisinin
rak kendilerini metrelerce yukarı doğru üzerinden yarım daire çizecek şekilde
çeker (fişekleme) ve bir helikopter misali bir tur atıp tekrar yanına konar. Sonra
yükselerek takla atmaya başlarlar. Bu tekrar havalanıp aynı hareketi tekrarlar
hareketleri sırasında kanat sesleri yerden ve kur yapmayı sürdürür. Bu davranış
duyulur ve inanılmaz bir görsel şölen şekli çember dövme ya da çember hare-
sergilerler. Yaşları ilerledikçe ve uçtukça keti olarak adlandırılmaktadır. Bölgede
bu özellikleri gelişerek daha çok takla bu hareket yerel olarak “kalkma” adı ile
atarlar. nitelenir. Erkek kuş havada iken kanat-
larını hızla birbirine çarparak tok bir ses
Makaracılar, yükselirken daireler çizerek çıkartır. Dişi üzerinde havada kanat sesi
yükselir, kısa zamanda belli bir yüksekli- çıkartılarak yapılan bu hareket genellikle
ğe ulaşınca çoğu kez kanatlarını vurarak 1-3 tur devam eder. Bazen 4-5 tur yapan
ses çıkardıktan sonra kuyruğu üstüne kuşlara da rastlanmaktadır. Tur sayısı
gelerek aşağıya doğru takla atmaya başlar arttıkça kuşun değeri de yükselir. 4-5 tur
ve sonra tekrar yükselir. Aşağıya inmesi atan kuşlar, oldukça değerli kuşlardır.
yine takla atarak ve daireler çizerek olur. Çember dövme hareketinde belli bir yön
bulunmaz. Hep aynı yönde olabileceği
Çember dövücüler... Çember dövücülük gibi sağlı sollu çeşitli kombinasyonlar
bir uçuş özelliği değildir. Erkek güvercin- şeklinde de görülebilir. Çember dövme
lerin dişilerine kur yaparken yerde sergi- hareketi sırasında erkek kuş genellikle
ledikleri bir tür kurdur. Bu güvercinlerde yerden 50-100 cm arasında yükselerek bu

29