Page 34 - Fen Bilimleri Dergi - 3

dikkatlerini yoğun bir şekilde yönlendirirler. Gruplama: Gruplamanın normal sınıflar-
Problem çözme becerileri son derece gelişmiş- daki üstün yetenekli öğrenciler için küme
tir. gruplandırmaları, özel sınıf, özel bir okulda
gruplandırma, kaynak odada gruplandırma
• Neden-sonuç ilişkisi kurarlar. İlgi alanları ve kaynak merkezlerinde gruplandırma, özel
hakkında detaylı bilgi sahibidirler, bağımsız seminerler, özel alan kursları, çeşitli çalışma
çalışmayı daha çok tercih ederler. merkezlerindeki (müze, üniversiteler, bilim
laboratuvarları ve endüstri gibi) özel çalış-
• Genelleme yapmada, ilişkileri görmede, bil- malar şeklinde uygulamaları bulunmaktadır.
gilerin transferinde yaşıtlarından ileri düzey-
dedirler. Orijinal fikirler geliştirirler, yaratı- Zenginleştirme: Normal sınıf programında
cıdırlar. üstün yetenekli çocukların özelliklerine ve
gereksinimlerine göre uygulamalar yapılması
•Çok hızlı öğrenirler. Duyduklarını ve gör- esastır. Bunun için normal sınıf içinde farklı-
düklerini uzun zaman belleklerinde tutabi- laşmış öğrenme deneyimlerinin planlanması
lirler. Kendi sınıf düzeyinin üstünde kitaplar gerekmektedir. Yatay ve dikey olmak üzere
okumaktan hoşlanırlar. Zihinden işlem yap- iki türlü zenginleştirme yapılabilir. Yatay
mada çok başarılıdırlar. zenginleştirmede etkinlik çeşidini arttırma
söz konusudur. Dikey zenginleştirme ise o
• Rutin veya tekrarlı işlerden hoşlanmaz- konu ile ilgili derinlemesine çalışmalar yapıl-
lar. Genellikle okulda karşılaştıkları uyarı- maktadır.
cılar onlara yetersiz gelir, dolayısıyla canları
çok çabuk sıkılır. Zaman, ölüm vb. soyut Zenginleştirilmiş normal sınıf modelinde,
kavramların ne demek olduğunu yaşıtlarına üstün yetenekli çocuklar için yaşıtlarıyla
göre daha çabuk kavrarlar. Oyun kurallarını merak ilgi ve yeteneklerine cevap verecek
hemen kavramakta, hatalarından ders almak- şekilde hazırlanmış keşfetmeye yönelik akti-
ta, istediklerini yapmak veya yaptırmak için viteler, grup eğitim alıştırmaları yer almak-
diğerlerini ikna edici fikirler öne sürmekte- tadır.
dirler.
Öğretmenlere Öneriler
3. Sosyal-Duygusal Özellikleri
• Gelişmiş ahlaki değerlere sahip, 1. Hangi semtte ya da hangi sosyo-ekono-
• Başkalarının duygu ve düşüncelerine karşı mik düzeye sahip bir okulda öğretmen
hassas, olursanız olun, üstün zekâlı çocukla kar-
• Mükemmeliyetçi, şılaşabilirsiniz. Ancak çok üstün özellik-
• Beklentileri yüksek, leri olan çocuklarla belki tüm öğretmenli-
• İdealist, ğiniz süresince bir kez karşılaşabilirsiniz.
• Duygusal derinliği olan, 2. Sınıfınızdaki üstün zekâlı çocukların
• Farkındalığı yüksek çocuklardır. tümü, sınıf çalışmalarına karşı istekli ve
ilgili olmayabilir. Bunun nedeni kıs-
Her ne kadar araştırmacı ve eğitimciler, bu men sınıf etkinliklerinin yeterince uyarıcı
özelliklerin üstün yetenekli çocuklar arasında olmamasından gelebilir.
sıklıkla rastlanan durumlar olduğunun altını 3. Sınıfınızdaki üstün zekâlı çocuklara daha
çizseler de özellikleri bütün üstün yetenekli zor sorular sorarak ve yeni fikirler geliş-
çocuklara genellemek doğru değildir.
tirmelerini isteyerek çocukların zekâlarını
özellikle yaratıcı yanını geliştirmelerine
Üstün Yeteneklilerin Eğitiminde Kullanılan fırsat tanınmalı, kendilerine ek araştırma
Modeller
ödevleri verilmelidir.
Modeller üç başlık altında toplanabilir: 4. İlgilendikleri alanlarda proje çalışmaları
yapmalarına ve bunu sınıfla paylaşmala-
Hızlandırma: Çeşitli uyarlamalarla bu prog- rına olanak tanınmalıdır.
ramın normal sürecinden daha önce tamam- 5. Çalışmaları, grupları ve sınıf oyunlarını
lanmasıdır. Bu modelin okula erken başlama, yönetmelerine fırsat tanınmalıdır.
sınıf atlatma, birkaç sınıf birleştirme, progra- 6. Sınıf düzeyini temel almaksızın konu-
mı süresinden daha kısa sürede tamamlama, larda kendi hızlarına göre ilerlemelerine
kurslar alma ve seminerlere katılma gibi pek fırsatlar tanınmalıdır.
çok formu olabilir. Ülkemizde üstün yete- 7. Üstün zekâlı çocukların ihtiyaçlarını kar-
nekli öğrenciler için ilköğretimde 1 yıl orta- şılarken çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir.
öğretimde 1 yıl sınıf atlama imkânı bulun- En önemli sorun, öğrencilerin anlıksal
maktadır.

34