Page 22 - Fen Bilimleri Dergi - 3

MÜZİK kuvvetlenir. Demek ki bu açıdan mûsikî lü- 2 adet göz çukuru

zumludur. Onun için birçok tarikte mûsikîye 2 adet burun deliği
yer verilmiştir. Aşk yolunda bir vasıta olarak 2 adet kulak
kullanılmıştır. Şu rubâî de Hz. Pîr’in: 1 adet ağız

“Bu rebâbın sesi neler söylüyor bilir misin? Ney sazının da dış dünya ile iletişimi üzerin-
Arkamdan gel de yolu öğren diyor. Çünkü deki altısı önde biri arkada toplam 7 irtibat
yanlış yoldan gider, doğru yöne çıkarsın; soru deliği vardır.
yoluna gider cevap yönüne varırsın”.
İnsan 9 aylık bir süre içerisinde dünyaya ge-
Peki neden diğer sazlar yerine ney sembolleş- liyor. Ney sazında da nefes 9 boğumluk bir
miştir? Şöyle anlatabiliriz: yolculuktan sonra sadâya dönüşebiliyor.

Diğer sazlar ile ney karşılaştırıldığında ney ha- İnsan sesi larinks denilen gırtlak bölümünde
rici tüm Türk müziği sazlarında birden fazla oluşur. Dıştan bakıldığında 9 boğumu bu-
çeşit yoktur. Tek bir saz kullanılır. Fakat ney lunur ve 9 kıkırdaktan oluşur. Neyde de ses
ailesi seslerine göre, farklı boyutlardaki fark- kamış boyunca oluşur. Dıştan bakıldığında 9
lı akortlardaki sazlardan oluşur. Her ses için boğum bulunur ve 9 ses kanalından oluşur.
bir saz vardır. Şöyle de diyebiliriz: Her sazın
farklı bir ses kararı vardır. Tıpkı insanların İşte tüm bu benzetimlerden ötürü ney sazı
birbirlerinden farklı olmaları gibi ney ailesin- diğer sazlara nazaran daha fazla insana ben-
deki sazlar da boyut ve ses olarak birbirlerine zetilmiş ve bu sebepten tasavvufa mal olmuş
benzemezler. Kamışlıkta milyonlarca kamış bir sazdır. Diğer sazlara nazaran maneviyatı
vardır. Kamışlıktan kopartılan her kamış ney çok daha fazladır.
olamaz. Hz. Mevlana şöyle demiştir:
Ney bir yaşam tarzıdır.
“Sazlıkta yetişen iki kamışa bak Ney tasavvuftur.
Biri işe yaramaz, birinin içi şeker dolu” Ney sesi:

Aynı insan gibi. Doğan her insan, insan olabi- “Kamışların üzerinden geçerken
lir fakat insan-ı kâmil olamaz. Kuşları uyandırmaya korkan tatlı bir melte-
min kanat çırpınışları”dır.
İnsanların dış dünya ile irtibat kurabilmeleri
için baş kısımlarında 7 adet irtibat deliği var- Assomption rahiplerinden Thibaut
dır.

Kaynaklar
• AKINCI, Laika Karabey: Garplı Gözüyle Türk Musikisi, İstanbul
1963, Sıralar Matbaası, Doğan Güneş Yayınları, No: 12.
• BERTUĞ, Selami: Sazlarımız - Ney, Ahenk Mecmuası, İstanbul 15
Ekim 1963 Tarihli Sayı.
• ÇELEBİOĞLU, Amil: Mesnevi-i Şerif Manzum Nahifi Tercümesi,
İstanbul 1967. Sönmez Neşriyat AŞ Yayınları, Umumi Neşriyat No:
14.
• ÇEVİKOĞLU, Timuçin: Mevlevi Ayinleri ve Ney adlı Görüntülü
Belgesel Metni, Konya 1993. (Yayınlanmadı)
• ÇEVİKOĞLU, Timuçin: Türk Musikisinin Geleneksel Ahenk Sis-
temi, Konya 1997, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müzik
Eğitimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Semineri.
• ERGUN, Sadettin Nüzhet: Türk Musikisi Antolojisi Dini Eserler,
İstanbul 1942, Rıza Koşkun Matbaası, İstanbul Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi Yayınları
• ERGUNER, Süleyman: Ney-Metot, İstanbul 1986, Yaşar Matbaası
ve Günlük Ticaret Tesisleri.
• ÖZTUNA, Yılmaz: Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi, Ankara
1990, Başbakanlık Basımevi, Kültür Bakanlığı Yayınları No: 1163.
• POLATÖZ, Ahmet: Sazlarımız -Ney Adlı Makale, Adana 1985,
Adana Musiki Derneği Konser Kitapçığı.
• TOPÇU, Nurettin: Mevlânâ ve Tasavvuf, İstanbul 1998, Dergah
Yayınları.
• TURA, Yalçın: Türk Musikisinin Mes’eleleri, İstanbul 1988, Kent
Basımevi, Pan Yayıncılık, No: 7.
• YÖNDEMLİ, Fuat: Mevlevilikte Sema Eğitimi, Ankara 1997, Gün
Ofset, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür
Merkezi Yayını No: 138.

22